Muscle memory of spiergeheugen
Tijdens onze trainingen spreken we wel vaker over ‘Muscle Memory’ ofwel spiergeheugen, maar wat is het juist? Zitten er in onze spieren kleine hersenen die onze bewegingspatronen onthouden?
Wat is nu precies spiergeheugen?
Spiergeheugen verwijst naar het feit dat het veel gemakkelijker is om verloren spiermassa terug te winnen na een periode van inactiviteit of atrofie (spierafbraak) dan het is om spiermassa aan te maken.
Spieratrofie
Spieratrofie is het verlies van skeletspiermassa. De skeletspieren dienen als opslagplaats voor aminozuren die kunnen worden gebruikt voor energieproductie wanneer de vraag groot of de voorraad klein is. Als de metabolische vraag groter blijft dan de eiwitsynthese, gaat spiermassa verloren.
De meest voorkomende oorzaken zijn een tijdje niet aan krachttraining doen, veroudering, ondervoeding, medicijnen, of een groot aantal blessures of ziekten die het spier en zenuwstelsel aantasten.
Spieratrofie kan met behandeling worden vertraagd, voorkomen en soms teruggedraaid. De behandeling omvat het beïnvloeden van de signaalwegen die spierhypertrofie induceren of spierafbraak vertragen en het optimaliseren van je nutritie.
Spierhypertrofie
Spierhypertrofie betekent het opbouwen van je spieren. Spieropbouw gebeurt door eiwitsynthese dat wordt beschouwd als het onderliggende mechanisme dat de eiwitbalans verbetert . Dit is nodig voor spierhypertrofie van de skeletspieren als reactie op krachttraining.
Dit gaat nooit in een lineaire lijn omhoog, we zitten altijd wel eens met een dipje, ziekte, kwetsuren, drukke periode enzo.. waardoor onze trainingsroutine wordt onderbroken.
Wanneer we onze eerste training hernemen na deze periode voelt het toch wat moeizaam en zijn we vaak versteld van hoe snel je progressie is gedaald, want je hebt hard moeten werken om deze op te bouwen. Geen zorgen! De progressie die je gemaakt hebt komt ook snel weer terug, maar hoe komt dit nu eigenlijk? Jawel, door spiergeheugen!
Hoe werkt spiergeheugen?
Er gebeuren 2 belangrijke processen wanneer we praten over spiergeheugen.
Wanneer we een nieuw bewegingspatroon aanleren aka motorisch leren dan creëren de hersenen een langetermijnspiergeheugen voor die taak, waardoor deze uiteindelijk met weinig tot geen bewuste inspanning kan worden uitgevoerd. Dit is terug te vinden in veel alledaagse activiteiten die automatisch worden en verbeteren door oefening, zoals fietsen, autorijden, balsporten spelen, typen op toetsenborden, etc…
Daarnaast is het belangrijk om te weten dat elke cel in ons lichaam een controlecentrum heeft genaamd de ‘nucleus’. Spiercellen daarentegen hebben veel verschillende ‘nuclei’ ofwel ‘myonuclei’
Myonuclei houden toezicht op een bepaald deel van je spier. Wanneer een spier begint te groeien/groter wordt kan 1 bepaalde Myonuclei geen toezicht meer houden over zijn deel van de spier waardoor er nieuwe Nuclei aangemaakt moeten worden. Dit proces kan gebeuren dankzij onze satelliet cellen.
Wanneer onze spier onder zware mechanische stress komt te staan doen we aan afbraak van onze spier. Onze satelliet cellen worden wakker geschud en schieten in actie om deze spier terug te herstellen.
Satelliet cellen bind zich aan de spiervezel en doneren hun nuclei in de spier zodanig dat deze spier kan herstellen en groeien. Hoe meer nuclei aanwezig zijn in de spier hoe meer ruimte zij kunnen overzien/ controleren, hoe groter de spier kan worden.
Wanneer we een tijdje niet trainen is er een afname van de omvang van je spier ofwel spieratrofie. De nuclei die je aangemaakt hebt tijdens je trainingen blijven in je spier aanwezig, dus desondanks je tijdelijk niet sport en de spier verminderd in omvang.
Vanaf het moment dat wij onze training terug hervatten en er spraken is van een matige verhoging van de eiwitsynthese (proces waarbij eiwitten worden aangemaakt op basis van de informatie in het DNA) van elk van deze vele kernen, dan kunnen we de stap van het toevoegen van nieuw gevormde kernen overslaan. Het is dus minder moeilijk voor ons lichaam om terug te gaan naar de staat voor de ‘de-training’ omdat je de eerste stap van cellfusie en donatie overslaat.
Hoe lang blijft spiergeheugen actief?
Celkernen blijven minstens 15 jaar stabiel en het zou zelfs permanent kunnen zijn. Gemiddeld genomen hebben gezonde jonge mensen na zes weken de verloren spiermassa weer helemaal opgebouwd! Inachtneming hoelang je geen prikkel aan je spieren hebt gegeven. Gewicht heffen in je jonge jaren heeft dus veel voordeel als je de gewichten later terug wilt opnemen.
Nieuwe research wijst uit dat er zelfs veranderingen gebeuren op DNA niveau. Deze verandering in Epigenetica gebeurd door DNA methylation. Epigenetica betekent letterlijk ‘rondom het DNA’. Nog preciezer gaat het om de ‘markeringen’ rondom het DNA die genen aan en uit kan zetten. Ervaringen en leefomstandigheden van een organisme kunnen erfelijke aanleg beïnvloeden.
De onderzoekers analyseerden meer dan 850.000 plaatsen op menselijk DNA en ontdekten verschillende patronen in hoe genen in deze gebieden chemisch gemarkeerd of ongemarkeerd waren tijdens periodes van inspanning of geen inspanning.
Eén cluster van genen verloor zijn markeringen tijdens spiergroei na een inspanning, hield ze uit na een periode van geen inspanning, en verloor nog meer tijdens een tweede periode die bekend staat als een epigenetische modificatie, deze “ongemarkeerde DNA” wordt geassocieerd met het inschakelen van genexpressie. En dat is precies wat het team van onderzoekers waarnam: genen die spiergroei bevorderen bleven geactiveerd, zelfs tijdens periodes van spierverlies, wat suggereert dat de spier de vorige groeifase “onthoudt”.
Bovendien zou dit geheugen ervoor kunnen zorgen dat latere groei gemakkelijker te realiseren is. De bevindingen hebben belangrijke gevolgen voor de manier waarop atleten trainen en herstellen van blessures. Zo zou iemand na een blessure sneller kunnen reageren op een specifiek trainingsprotocol als het type training overeenkomt met de training van vóór de blessure, omdat de spier een geheugen op DNA-niveau heeft.
Inzicht in de genen die het spiergeheugen controleren, zou onderzoekers in staat kunnen stellen een langduriger geheugen te creëren bij ouderen. Daardoor zouden mensen hun spiermassa beter kunnen behouden, waardoor ze gezonder en mogelijk langer leven.
Bronnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Muscle_memory
https://www.marca.com/en/lifestyle/fitness/2022/08/10/62f35e1e22601dd93f8b4617.html
